Deprem üzere afetlere maruz kalan çocuklara ruhsal müdahalenin yanlışsız vakitte ve hakikat içerikte yapılması büyük kıymet taşıyor.

Depremde ebeveyn kaybı olması halinde çocuğa açıklamanın olabildiğince en kısa müddette ve en güvendiği kişi tarafından yapılması gerektiğini belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, şayet çocuğun rastgele bir yakını yoksa bu bilginin çocuğun sorumluluğunu alacak kişi tarafından verilmesi gerektiğini söyledi. Konuk, “Ölümün kendisi travmatik olsa bile gerçek çocuğa açıklanmalı, açıklarken hisler gizlenmemeli, çocuğun sorduğu sorulara uygun ve kısa cevaplar verilmeli, hislerini söz etmelerine müsaade verilmelidir.” tavsiyesinde bulundu.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, zelzele üzere afetlerde çocuklara yanlışsız yaklaşım konusunda değerlendirmede bulundu.

Travma konusunda çalışan uzmanlar müdahale etmeli

Afet vakitlerinde ruhsal müdahalenin gerçek vakitte ve gerçek içerikte yapılması gerektiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Travma bilgisi olmadan çocuklara yönelik ruhsal müdahalenin yapılması uygun değildir. Bu hem dayanak veren bireye hem de çocuğa duygusal açıdan daha fazla ziyan verebilir. Bu nedenle travma ile çalışan uzmanlar tarafından müdahalenin ve sağaltımın yapılması gerekir.” ikazında bulundu.

İlk basamakta temel muhtaçlıkları karşılanmalı

İlk kademede sarsıntısı yaşamış çocuklara yönelik gayenin, beslenme, barınma üzere en temel yaşamsal muhtaçlıklarının karşılanması olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Çocuklar lakin bu muhtaçlıklar karşılandıktan sonra duygusal açıdan güzelleşmeye hazır hale gelir ve stabilize olurlar. Sonrasında bağ kurma ve çocuğu duygusal açıdan düzenleyebilme ve güvenlik hissini tekrar oluşturma sağlanmalıdır.” dedi.  

Güvenli bağlanma travmayı aşmada önemli

Çocuk ile bakım veren ortasındaki inançlı bağlanmaya dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Öncelik olarak bakım veren şahısların de kendi baş etme maharetleri epey değerlidir. Şayet çocuk güvendeyse, rutini korunabiliyorsa, çocuk ile bakım veren ortasında inançlı bağlanma varsa çocuklar bu travmanın üstesinden çok daha kolay gelebilecektir.” dedi.

Şefkatle sarılma ve elini tutma, bağ kurmak açısından önemli

Yetişkinlerin çocuklara karşı ani yahut yüksek olmayan, yumuşak bir ses tonu ile inancı sağlayabilmesi gerektiğini söz eden Elvin Akı Konuk, “Ayrıca etrafta olabilecek yüksek ses vb. ani ve şiddetli uyaranlardan korumak da çocukların tetiklenmesini önlemeye yardımcı olacaktır. Şefkatle sarılma, sırtını sıvazlama, elini tutma üzere inançlı dokunsal temaslar bağ kurmak açısından değer taşır. Benzeri biçimde çocukla birlikte yapılacak nefes antrenmanları onların hudut sistemlerini de dengelemeye yardımcı olacaktır. Çocukların günlük yaşantısındaki rutinler olabildiğince devam ettirilmeli, rutinlerin devamlılığı kadar tertipli uyku ve beslenme programı da oluşturulmalıdır. Bunlara ek olarak sıklıkla hareket alanları oluşturarak hareket etmelerini sağlamak, sözel olarak inançta olduklarını, yanında olduklarını vurgulamak gerekir.” diye konuştu.

Oyun güçlü bir araç

Oyunun kıymetli bir araç olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Oyun travmayı işlemek için epeyce tesirli ve güçlü bir araçtır. Oyun aracılığıyla çocuk olanları keşfetmeye, anlaması sıkıntı olayları anlamlandırmaya yönlendirir. Oynadıkları her türlü oyuna müdahale etmeden yaşantılarını oyun içinde tekrarlayarak rahatlamaları sağlanabilir. Bu tıp oyunlar yuvada, okulda ya da meskende oynanabilir. Daha büyük çocuklarda ise hobilerini gerçekleştirebilecekleri alanlar yaratılmalı ve gerekli gereçler sağlanmalıdır. Yaşadıkları travmatik tecrübeyle ilgili hislerinin ve fikirlerinin susturulması değil tersine sözel olarak söz etmesini sağlamak onlar için destekleyici bir yaklaşım olacaktır.” dedi.

Ölüm gerçeği çocuğa açıklanmalı

Çocukların yaşadıkları sarsıntı sonrası şayet ebeveynlerinin kaybı var ise açıklamanın olabildiğince en kısa müddette ve en güvendiği kişi tarafından çocuğa açıklanması gerektiğini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Eğer çocuğun rastgele bir yakını yoksa çocuğun sorumluluğunu alacak kişi tarafından bu bilginin iletilmesi gerekir. Vefatın kendisi travmatik olsa bile gerçek çocuğa açıklanmalı, açıklarken hisler gizlenmemeli, çocuğun sorduğu sorulara uygun ve kısa cevaplar verilmeli, hislerini söz etmelerine müsaade verilmelidir. Kayıptan sonra da çocuklar etrafında inanca ve tertibe gereksinim duyar. İnanç ve sistemin yine gelişmesi ise çocuğa bakan yetişkinler tarafından, eski tertibin yine başlatılması ve sistemli biçimde devam ettirilmesiyle gerçekleştirilebilir.” diye konuştu.

Hem duygusal hem toplumsal takviye verilmelidir

Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, toplum olarak çocuklara hem duygusal hem toplumsal manada takviye vermek, olabildiğince çocukların hareket etmelerini ve toplumsallaşmalarını sağlamak yalnızca zelzelenin yaşandığı vakitlerde değil ilerleyen vakitlerde da verilen dayanağın devamlılığını getirebilmenin değerli bir nokta olduğunu söyledi.

Çocuklar dirençlidir

Çocukların tabiatları gereği kırılgan bir yapıya sahip olduklarını lakin bir o kadar dirençli olduklarını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Uygun dayanak sağlanabildiği takdirde travmatik hayat olaylarının üstesinden gelme kapasiteleri vardır. Düzgünleşme kapasitelerine doğuştan sahip oldukları için bu kapasiteye erişmelerine yetişkinler olarak yardımcı olmak gereklidir.” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı