• Solar3GW yeni raporunda, Türkiye’nin güçte dışa bağımlık ve kuraklıkla mücadelede Tarım-Güneş Güç Santralleri’ne (TarımGES) gereksinimi olduğunu açıkladı 
• Raporda, Türkiye’deki tarım topraklarının binde 1’ine dahi TarımGES kurulsa, toplamda 11 GW güç elde edileceği belirtiliyor
• Çalışmada, TarımGES’lerin çoklu yararına dikkat çekiliyor
• Türkiye’de giderek daralan tarım topraklarının korunması için TarımGES’in kıymetli bir araç olduğu, su kullanım verimliliği ve üretimde fark yarattığı söz ediliyor

Türkiye’de her yıl ‘güneşte 3 GW şurası güç’ misyonuyla yola çıkan fikir kuruluşu Solar3GW, ‘Türkiye Güneş Gücü Bölümü: TarımGES’ raporunu yayınladı. 

Solar3GW İdare Şurası Lideri Yusuf Bahadır Turhan ve idare heyeti üyelerinin konut sahipliğinde, bugün İstanbul’da düzenlenen toplantıda tanıtılan raporda, Tarım-Güneş Güç Santralleri ile güçte dışa bağımlılığı ve iklim değişikliğinin tarıma tesirini nasıl azaltacağı inceleniyor.

Raporda, dünyadaki pek çok ülke üzere Türkiye’nin de pandeminin tesiriyle daha derin hissedilen ekonomik krizle uğraş ederken, başka yandan güç arz krizinden de etkilendiği belirtiliyor. Güçte dışa bağımlılık ve ekonomik krizle baş etmenin en akılcı yolunun ‘öz kaynaklarla en fazla üretimi yapmak’ olduğu işaret edilirken, Türkiye’nin buna imkan veren TarımGes’ten faydalanması gerektiği vurgulanıyor.

TARIMGES’LE ÜÇLÜ KAZANÇ

Solar3GW İdare Konseyi Lideri Yusuf Bahadır Turhan açılış konuşmasında, 11 ili etkileyen zelzele felaketi nedeniyle yaşadıkları üzüntüyü lisana getirdi. Sarsıntının akabinde kesimin bölgeye yardım için seferber olduğunu hem gereç hem de heyetim ve tamir için takım gönderdiğini söyleyen Turhan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “En azından irtibat aygıtlarının şarj edilmesi, gece kolay led aydınlatmalar için mikro düzenekler kuruldu. Çok acı bir olay yaşadık, yaşıyoruz lakin bu bize elektirik üretiminde yenilenebilir güç kaynaklarının bilhassa güneşin şebeke arz güvenliği açısından ne kadar kıymetli olduğunu bir kere daha gösterdi. Biz bugüne kadar güneş gücünün dağıtık üretime imkan vermesini verimlilik açısından ele alıyorduk fakat sarsıntı, afet sonrasında güce ulaşım açısından da dağıtık üretimin ne kadar kıymetli olduğunu ortaya koydu. Küçük alanlarda tüketicinin kendi gücünü üretmesi, muhtemel meselelere çok süratli tahlil bulunmasını sağlıyor. Bunun için MikroGES’ler, KöyGES’ler kurulmasını öneriyoruz.”

Turhan akabinde rapor hakkında bilgi verdi. TarımGES raporunda, tarım alanları üzerinde kurulacak güneş gücü santralleriyle tıpkı alanda hem elektrik hem de tarım üretimi yapılabileceğini vurgulayan Turhan, “TarımGES projeleri azalan kaynakların idaresine yenilikçi bir tahlil sunan bir uygulama. Tarlalara kurulacak yeni güneş gücü santralleri sayesinde, sertleşen iklim şartlarına karşı mahsüller korunacak ve yüksek verimli eser elde edilebilecek birebir vakitte elektrik üzere yüksek bir maliyet girdisi optimize edilebilecek. Hatta elektrik üretiminin, tüketimden arta kalan kısmı şebekeye satılarak üçüncü bir gelir kaynağı elde edilebilir” dedi. 

Turhan, dünyada ve Türkiye’de yaşanan kuraklığa, giderek daralan kullanılabilir yerlere karşı da TarımGES’lerin kullanabileceğini tabir ederek şunları söyledi: “Ülkelerin ekonomik siyasetlerine nazaran farklı biçimde uygulama imkanı sağlayabilecek TarımGES’ler iklim değişikliğine karşı çaba ederken kıymetli bir araç olacak. Kıymetli olan ülkenin muhtaçlıkları doğrultusunda bu aracı en hakikat halde, uzun vadeli akılcı planlama ile kullanabilmesi.”

TARIM ALANLARINDAN 11 GW ELEKTRİK 

Raporda, Türkiye’nin toplam 234 bin kilometrekare tarım alanına sahip olduğu vurgulanıyor. Bu alanların binde 1’ine bugünün teknolojisiyle güneş panelleri kurulduğunda toplamda 11 GW’nin üzerinde güç elde etmek mümkün olacak. Turhan, “Solar3GW’nin de sloganı olan ‘her yıl en az 3 GW güneş gücü’nün, toprağa kurulacak kısmı olan 1.350 MW’ın TarımGES uygulaması halinde kurulması, her yıl tarım alanlarımızın yalnızca 10 binde 1’ine suram gerçekleştirmemiz manasına gelir. Bu yolla pak ve ucuz elektrik üretirken, gitgide artan ekstrem hava şartlarına karşı ilgili tarım eserine ek bir müdafaa sağlanıp, ziraî randıman artırılır” dedi.

ELEKTRİK ÜRETİRKEN TOPRAĞIN RANDIMANI ARTACAK

Güneş gücü ile tarım yerlerinin eş vakitli kullanımına yönelik entegre bir sistem olan TarımGES’ler, tüm tarım alanlarında, çayırlar, otlaklar, seralar, hatta balık çiftliklerinde kurulabiliyor. Kenya üzere fakir Afrika ülkelerinden İsveç üzere, güneşin en az göründüğü topraklara kadar dünyanın her köşesinde TarımGES projeleri uygulanıyor. 2012’de tüm dünyada 5 MW olan TarımGES konseyi gücü, 2022’de 14 GW’ı geçti. Dünyada bu bahiste başı çeken ülke Japonya’da bugüne kadar 3 binden fazla uygulama yapıldı. 

Yapılan AR-GE çalışmalarında seçilen örnek coğrafyada güneş santrali kurulan tarlalarda acı biber üretiminin üçe katlandığı ortaya konuluyor. Çeri domates üretiminde ise su kullanımının yüzde 65 azaldığı ve toplam üretimin ikiye katlandığı gözlendi. Başka yandan TarımGES uygulamalarında iki günde bir yapılan sulamalarda toprağın nemi yüzde 15 oranında, her gün yapılan sulamalarda yüzde 5 daha fazla korunuyor. 

Raporda, TarımGES projelerinin maliyet olarak küçük ölçekli GES çatı projelerine nazaran daha avantajlı olduğuna dikkat çekiliyor. Çiftçinin tarlasında üreteceği elektriğin fazlasını satarak öztüketim harcamalarını büyük ölçüde düşüreceği vurgulanıyor. Proje yalnızca güçte değil tarımda da dışa bağımlılığın önüne geçebilecek. TarımGES’ler yerinde üretim-tüketim konusunda güç dönüşümüne uygun tahlil sunuyor. Öncelikle elektrik üretimini, tüketimin olduğu alana yaklaştırılarak artan şebeke randımanı sağlıyor, işletme maliyetlerini aşağıya çekiyor. Bu ortada tarım için gereken sulama pompası, aydınlatma, ısıtma vb. faaliyetlerde gerekli olan güç en ucuz biçimde yerinde üretilebiliyor. 

MEVZUATTA DEĞİŞİKLİK GEREKİYOR

Raporda, Türkiye’de TarımGES’ler önündeki en kıymetli zorluğun yasal mevzuatta iki emelli alan kullanımının yer almaması olduğu vurgulanıyor. TarımGES uygulamalarının tarım alanlarının bütünlüğünü bozmamakla birlikte, tıpkı alanı daha verimli kullanmayı amaçlayan ve çiftçinin iktisadına katkı sağlayan uygulamalar olduğunun altı çizilerek, “Bu hususta yapılacak olan uygulamalarda atıl, üretim yapılmayan tarım topraklarından yararlanılabileceği üzere, üretim yapılan topraklar için ise toprak sahiplerinin inisiyatifinde olacak formda TarımGES projeleri geliştirilebilir” tespiti yapılıyor. 

Hibrit santraller üzere TarımGES projelerinin de tarif ve kota olarak mevzuatta yer alması, Türkiye’nin güç bağımsızlığı konusunda bir kanalı daha kullanılabilir hale getireceği ve tarım iktisadına yarar sağlayacağına dikkat çekiliyor. 

TEŞVİK GÜNDEME GETİRİLMELİ

Çalışmada, Türkiye’de TarımGES’lerin önünün açılması için acil olarak mevzuatta düzenlenme gerektiği belirtiliyor. TarımGES kurulacak alanlarda acil kamulaştırma yapılabilmesi ve kapasite tanımlanması öncelikli başlıklar ortasında yer alıyor. Birebir vakitte Marmara bölgesi üzere arazi ezası olan bölgelerde küçük ölçekli tesisler için dayanak tarifesi oluşturabileceği, büyük ölçekli TarımGES’ler için ise YEKA gibisi ihale prosedürleri uygulanabileceği öneriliyor. TarımGES’ler için kapsamlı AR-GE programları geliştirilmesi ve çiftçilerin bilinçlendirilmesi tavsiye ediliyor. 

Toplantıda, Solar3GW Genel Sekreteri Özge Özeke’nin rapor sunumunun akabinde panel düzenlendi. Solar3GW İdare Heyeti üyesi Gonca Dülge Bedeloğlu moderatörlüğünü üstlendiği panelin konuşmacıları Solar3GW İdare Şurası Lideri Yusuf Bahadır Turhan ve ODTÜ-GÜNAM (Güneş Enerjsi Araştırma ve Uygulama Merkezi) Lider Yardımcısı Doç. Dr. Selçuk Yerci Türkiye’de TarımGES’i tartıştı.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı