Uyku, bedenin dinlenerek ve yeni güne hazırlanarak geçirdiği toparlanma süreci olarak biliniyor. Kaliteli bir uykunun akabinde güne daha dinç ve enerjik başlanılabiliyor. Gün içinde öğrenilen bilgiler uzun periyot hafızaya uyku sırasında yerleştiriliyor. Lakin günlük hayatta uyku kalitesinin düştüğü vakitler da olabiliyor. Bilhassa gerilimli periyotlarda uyku kalitesi düşüyor ve uyumakta zorluk çekilebiliyor. Kalitesiz uyku da çeşitli sıhhat problemlerine yer hazırlayabiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Uyku Merkezi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sinem İliaz, kalitesiz uykuyla ilgili bilgi verdi.
Kalitesiz uyku bedeni yoruyor
Kalitesiz uyku, mühlet olarak yetersiz olan, kalitesiz yahut dinlendirici olmayan uyku olarak tanımlanabilmektedir. Uyku kalitesini düşürmemek için dikkat edilmesi gereken kimi noktalar bulunmaktadır. Çok geç yatılmamalı, yatmaya yakın vakitte alkol, çay yahut kahve tüketilmemelidir. Çay ve kahve uyarıcı olduğundan uykuyu geciktirmekte, alkol ise uykunun yapısını bozarak dinlendirici olmasını engellemektedir. Yatakta gereğince uzun vakit geçirildiği halde uykuyu başlatamama yahut gece çok sık uyanma durumu, uykuyu kalitesiz hale getirmektedir. Kişi uyandığını fark etmediği halde uykuyu derinleştirememiş ve sık uyanmalar nedeniyle gereğince dinlendirici bir uyku uyuyamamış olabilir. Uykuda sık tekrarlayan teneffüs durması yahut yüzeyelleşmesi de uykunun derinleşmesini ve dinlendirici olmasını engellemektedir.
Uyku mühleti her bireye nazaran değişiyor
Uyku çocukların gelişiminde büyük katkı sağlamaktadır. Yenidoğan devrinde bebekler uyku ile büyümektedir. Her uyku evresi sonrası bebek gücünü toplamakta ve yorulup tekrar uyumaktadır. Uyku muhtaçlığı yaş aldıkça azalmaktadır. Erişkin bir insanın ortalama 7-8 saat uykuya muhtaçlığı olabilmektedir. Bu mühlet bireyden şahsa değişiklik gösterebilmektedir. Günlük işleyişi sağlayabilmek için günde 10 saat ahenge gereksinimi olan beşerler olduğu üzere, 5-6 saat uyku ile çok rahat eden bireyler de bulunmaktadır.
Kaza ve hastalık riski artıyor
Eğer kâfi ve kaliteli formda uyunmazsa bağışıklık sistemi zayıflamakta ve beden enfeksiyonlara açık hale gelebilmektedir. Bu nedenle sık sık hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Uykuda nefes durmaları ile karakterize bir hastalık olan uyku apne sendromu varsa ve teşhis konup, tedavisi başlanmazsa bu da gündüz çok uykulu olma hali nedeniyle trafik ve iş kazalarına, denetiminde zorluk çekilen yüksek tansiyon ve ritim bozukluğuna neden olabilmektedir. Bu sebeple uyku bozukluklarının tedavisi vakit kaybedilmeden gerçekleştirilmelidir. Bu mevzu ile ilgili olarak uyku bozuklukları konusunda uzman takımların misyon aldığı uyku merkezlerinde uyku testleri yapılmakta ve gerekli tedavi planlaması bireye özel olarak yapılmaktadır.
Uyku kalitesini yükseltmek için bunlara dikkat edin
1. Erişkinler için gerekli olan 7-8 saat uykuyu alabilmek için saat geç olmadan yatılmalıdır.
2. Yatılan oda gündüz havalandırmalı, yatak çarşafları sık değiştirilmeli ve çok dar olmayan rahat kıyafetlerle uyunmalıdır.
3. Odanın sessiz ve karanlık olması uykuya dalmayı ve melatonin salınımını kolaylaştırmaktadır. Kişi şayet bir ışık kaynağına gereksinim duyarsa direkt yüze yansımayacak biçimde ışıklandırma yapılmalıdır.
4. Yatma saatine yakın çok sıvı almak, alkol, çay, kahve tüketilmesi uyku kalitesini bozacağından tavsiye edilmemektedir.
5. Yatmaya gitmeden evvel beyaz ışık kaynağı denilen akıllı telefon, tablet ve TV ile uzun vakit geçirmek de uyarıcı olacağı için önerilmemektedir.
6. Horlama, şahitli apne, gündüz çok uyku hali yahut sabah dinlenmemiş uyanma üzere şikayetler varsa, uyku apne sendromu açısından kıymetlendirilmek üzere uyku apne polikliniklerine başvurulması teşhis konulması ve tedavinin başlanması açısından faydalı olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
